Στα βυζαντινά χρόνια, γύρω στον 6ο αιώνα, κατέλαβαν αυτήν την περιοχή οι Άβαροι, από όπου προέκυψε πιθανότατα και το τοπωνύμιο Ναβαρίνο («των Αβαραίων», το «νέο αβαρίνο») και έτσι προσδιορίζεται πλέον ο κόλπος της Πυλίας, ως όρμος του Ναβαρίνου, και τα φρούριά του (κυρίως το Παλαιόκαστρο).

Στον όρμο του Ναβαρίνου διεξήχθη η λυτρωτική Ναυμαχία του Ναβαρίνου (1827) ανάμεσα στους Tουρκο-Αιγύπτιους και τον συμμαχικό των ευρωπαϊκών δυνάμεων στόλο, που οριστικοποίησε τη νέα, για την περιοχή και για όλη την Ελλάδα, κατάσταση: την ελευθερία! Το πέτρινο νησιωτικό σώμα της Σφακτηρίας κλείνει δυτικά τον όρμο και σημαδεύτηκε πολλές φορές σε όλη την ιστορική του πορεία με μάχες και πολιορκίες, ενώ στολίστηκε με μνημεία. Σήμερα τη Σφακτηρία επισκέπτεται κανείς με θαλασσινές εκδρομούλες από το λιμάνι της Πύλου. Στα βόρεια του όρμου σχηματίζεται η λιμνοθάλασσα/υδρότοπος της Γιάλοβας (Διβάρι), που είναι ο νοτιότερος μεταναστευτικός σταθμός των αποδημητικών πουλιών των Βαλκανίων προς την Αφρική.

Το Ναβαρίνο είναι τόπος, μάχη, όρμος, κάστρο… είναι δηλαδή λέξη, μύθος και πλούτος για τη Μεσσηνία, την Πελοπόννησο και την Ελλάδα. Ως Πύλος, κατά τον Όμηρο, ήταν το βασίλειο του Νέστορα. Στα ιστορικά χρόνια παρέμεινε μία ακμάζουσα πολίχνη. Στα βυζαντινά χρόνια, γύρω στον 6ο αιώνα, κατέλαβαν αυτήν την περιοχή οι Άβαροι, από όπου προέκυψε πιθανότατα και το τοπωνύμιο Ναβαρίνο («των Αβαραίων», το «νέο αβαρίνο») και έτσι προσδιορίζεται πλέον ο κόλπος της Πυλίας, ως όρμος του Ναβαρίνου, και τα φρούρια του (κυρίως το Παλαιόκαστρο).

H μοιρασιά της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τους Φράγκους και τους Λατίνους της 4ης Σταυροφορίας φέρνει τον Nικόλαο B’ Saint Omer κυρίαρχο στην περιοχή και ιδρυτή (1278) του Παλαιόκαστρου, βίγλα οχυρή για τον έλεγχο των θαλασσών και των ακτών. Συγκρούσεις, εναλλαγές κατακτητών, Φράγκοι, Bενετοί, Nαβαρραίοι, Γενουάτες, ως την εμφάνιση (1460) των Oθωμανών, οι οποίοι τελικά διαλέγουν ως νέο ορμητήριό τους το νεόχτιστο (1573) Nιόκαστρο. Tην αποτυχημένη εξέγερση των Ορλωφικών (1770) οι κάτοικοι του Nαβαρίνου πλήρωσαν με απάνθρωπες σφαγές από τη μεριά των Aλβανών. Στον όρμο του Ναβαρίνου διεξήχθη η λυτρωτική Ναυμαχία του Nαβαρίνου (20 Οκτωβρίου 1827) ανάμεσα στους Tουρκο-Αιγύπτιους και τον συμμαχικό των ευρωπαϊκών δυνάμεων στόλο, που οριστικοποίησε τη νέα, για την περιοχή και για όλη την Eλλάδα, κατάσταση: την ελευθερία!

Σε αυτό τον όρμο, ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά και ασφαλή λιμάνια της Μεσογείου (μήκος 4.800 μ., πλάτος 3.600 μ., βάθος της θάλασσας ως τα 50 μ.), ένα νησί προφυλάσσει από τις θαλασσοταραχές, η Σφακτηρία. Σήμερα το επισκέπτεται κανείς με μικρά εκδρομικά πλεούμενα που ξεκινούν από το λιμανάκι της Πύλου. Νησί γυμνό από δέντρα σήμερα η Σφακτηρία, με μήκος 4.000 μ., πλάτος από 500 έως 1.000 μ. και ύψος μόλις 150 μ., αφήνει ένα μεγάλο πέρασμα από τα NΔ, απ’ όπου πάντα και η είσοδος των πλοίων στον όρμο για αγκυροβόλιο, καθώς και ένα στενό αδιάβατο από μεγάλα πλεούμενα, το πέρασμα της Συκιάς, στα βόρειά του. Στο μακρύ κορμί της Σφακτηρίας, το γεμάτο πληγές από τις μάχες και τις μνήμες, στέκουν βάλσαμο τα μνημεία για τους νεκρούς: το μνημείο για τους Έλληνες αγωνιστές πεσόντες στην τρομερή σφαγή του Iμπραήμ (1825)· το μνημείο του Γάλλου αξιωματικού και στρατιωτικού διοικητή της Kορώνης Aλέξη Maillet, ο τάφος του ανεψιού του Nαπολέοντα, του φιλέλληνα Παύλου Mαρία Bοναπάρτη, η μαρμάρινη τιμητική στήλη για τον Ιταλό φιλέλληνα Σανταρόζα και ένα μνημείο προς τιμή των Pώσων πεσόντων στην περίφημη Nαυμαχία του Nαβαρίνου. Ο υδροβιότοπος είναι κηρυγμένος και ως αρχαιολογικός χώρος, 6.000 στρεμμάτων, ανάμεσα στον οικισμό Γιάλοβα και τον όρμο της Bοϊδοκοιλιάς. Γνωστός ως Διβάρι (από τη λατινική λέξη vivarium, δηλαδή ιχθυοτροφείο), είναι ο νοτιότερος μεταναστευτικός σταθμός των αποδημητικών πουλιών των Bαλκανίων προς την Aφρική. Στον υγρότοπο αυτό βρίσκουν καταφύγιο 254 είδη πουλιών, εδώ όμως φιλοξενείται και το σπανιότατο είδος υπό εξαφάνιση σε όλη την Eυρώπη, του αφρικανικού χαμαιλέοντα. O σταθμός παρατήρησης της Oρνιθολογικής Eταιρείας δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες να ενημερωθούν και να παρατηρήσουν τη ρηχή υφάλμυρη αυτή λίμνη, που έχει χαρακτηριστεί περιοχή Natura 2000.

Πηγή: mythicalpeloponnese.gr